ΜΥΤΗ

Το ρινικό διάφραγμα είναι το ανατομικό τμήμα που χωρίζει τη μύτη σε δύο ίσα μέρη που λέγονται ρινικές θαλάμες. Το ευθύ ρινικό διάφραγμα εξασφαλίζει ομαλή ροή του εισπνεόμενου αέρα.

Όταν το διάφραγμα είναι στραβό λέμε ότι ο ασθενής πάσχει από σκολίωση ρινικού διαφράγματος. Η σκολίωση ρινικού διαφράγματος μπορεί να οφείλεται σε ανωμαλία της διαπλάσεως ή σε τραυματισμό. 

Η ελαφρά σκολίωση του διαφράγματος συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα. Εάν όμως η σκολίωση είναι μεγάλου βαθμού, τότε προκαλείται απόφραξη της μύτης και δυσχέρεια ρινικής αναπνοής, η οποία μπορεί να είναι μόνιμη ή να επιδεινώνεται από καταστάσεις όπως η έξαρση αλλεργικής ρινίτιδας ή το κρυολόγημα. 

Η μη φυσιολογική ροή του αέρα στο εσωτερικό της μύτης έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη ξηρότητας, τραυματισμού και φλεγμονής του ρινικού βλεννογόνου, που οδηγεί σε εμφάνιση ρινίτιδας, επιστάξεων-ρινορραγίας και διόγκωσης των ρινικών κογχών.

Επιπρόσθετα, η ρινική απόφραξη αναγκάζει τον ασθενή να αναπνέει από το στόμα και έτσι προκαλείται ξηρότητα στόματος και υποτροπιάζουσες φλεγμονές του φάρυγγα και του λάρυγγα.

Η σκολίωση ρινικού διαφράγματος μπορεί να προκαλέσει επίσης υποτροπιάζοντα επεισόδια παραρρινοκολπίτιδας, ανησυχία, ροχαλητό και άπνοια κατά τον ύπνο με επακόλουθα την κόπωση και την υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ συνδέεται και με εμμένουσα κεφαλαλγία.
 
​​​​​​​Πώς θεραπεύεται η σκολίωση ρινικού διαφράγματος;

Η θεραπεία είναι χειρουργική και αποσκοπεί στον ευθειασμό του διαφράγματος και στην αποκατάσταση της φυσιολογικής ροής του εισπνεόμενου αέρα. 
    
Η επέμβαση πραγματοποιείται ενδοσκοπικά, υπό ολική αναισθησία και έτσι διασφαλίζεται το άριστο μετεγχειρητικό αποτέλεσμα και ελαχιστοποιείται η πιθανότητα επιπλοκών. Η επέμβαση είναι σε γενικές γραμμές ανώδυνη. Απαιτείται συνήθως νοσηλεία μίας ημέρας. Η μετεγχειρητική αγωγή περιλαμβάνει αντιβιοτικά και ρινικές πλύσεις. Ο ασθενής μπορεί αν επιστρέψει σε λίγες μέρες στην καθημερινότητα του, αποφεύγοντας την έντονη σωματική δραστηριότητα και τη γυμναστική.

Οι ρινικές κόγχες είναι ανατομικοί σχηματισμοί του πλάγιου ρινικού τοιχώματος και η λειτουργία του είναι η εφυγραίνουν, να θερμαίνουν και να φιλτράρουν τον εισπνεόμενο αέρα.

Υπερτροφία των ρινικών κογχών είναι η αύξηση του μεγέθους τους, η οποία μπορεί να προκληθεί από χρόνια ρινίτιδα αλλεργικής ή άλλης αιτιολογίας, σε έδαφος σκολίωσης ρινικού διαφράγματος, έκθεσης στον καπνό του τσιγάρου, εισπνοής χημικών ουσιών, κατάχρησης ρινικών αποσυμφορητικών και φλεγμονών των παραρρινιών.

Η υπερτροφία των ρινικών κογχών έχει ως αποτέλεσμα τη δυσχέρεια ρινικής αναπνοής, η οποία επιδεινώνεται σε συνύπαρξη και άλλων προβλημάτων της μύτης, όπως η σκολίωση ρινικού διαφράγματος.

Πώς αντιμετωπίζεται η υπερτροφία των ρινικών κογχών;

Σε μερικούς ασθενείς η επιτυχής φαρμακευτική αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας οδηγεί σε αντιμετώπιση του προβλήματος. Στις περιπτώσεις εκείνες των ασθενών που η φαρμακευτική αγωγή αποτυγχάνει, η υπερτροφία των ρινικών κογχών αντιμετωπίζεται χειρουργικά.

Οι σύγχρονες χειρουργικές επεμβάσεις σμίκρυνσης των ρινικών κογχών στοχεύουν στο εσωτερικό τους και αφήνουν ανέπαφο το βλεννογόνο τους, που βρίσκεται στο εξωτερικό τους και είναι απαραίτητος για τη φυσιολογική λειτουργία τους. Το αποτέλεσμα των επεμβάσεων αυτών είναι η αποκατάσταση της βατότητας του ρινικού αεραγωγού και είναι άριστο και μεγάλης διάρκειας.

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι η φλεγμονή του επιθηλίου της μύτης που προκαλεί η υπερβολική αντίδραση του οργανισμού σε διάφορα αντιγόνα (αλλεργιογόνα), όπως είναι η γύρη, η σκόνη, τα ακάρεα, οι τρίχες των ζώων, η μούχλα κ.ά. Υπολογίζεται ότι 1 στους 5 ανθρώπους πάσχει από αλλεργική ρινίτιδα, γεγονός που μπορεί να επηρεάζει δυσμενώς την ποιότητα ζωής, την απόδοση στην εργασία και στο σχολείο, αλλά και τις κοινωνικές συναναστροφές.

Η αλλεργική ρινίτιδα διακρίνεται στην εποχιακή, η οποία προκαλείται από αλλεργιογόνα που εμφανίζονται συνήθως την άνοιξη, όπως η γύρη των λουλουδιών και των δέντρων που ανθίζουν την εποχή αυτή και στη χρόνια αλλεργική ρινίτιδα, η οποία προκαλείται από αλλεργιογόνα που υπάρχουν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, όπως η οικιακή σκόνη, τα ακάρεα, η μούχλα.

Τα συμπτώματα είναι η ρινική καταρροή (αποβολή άφθονου υδαρούς εκκρίματος από τη μύτη), το φτερνίσματα, η φαγούρα στο λαιμό και τη μύτη, ο βήχας, η ρινική απόφραξη, η παροδική ανοσμία και ο πονοκέφαλος λόγω της κακής ποιότητας του ύπνου ως αποτέλεσμα της ρινικής απόφραξης. Η αλλεργική ρινίτιδα είναι συχνά η αιτία ή προδιαθέτει σε ορώδη μέση ωτίτιδα (υγρό στο αυτί) και παραρρινικολπίτιδα. Σε χρόνιες καταστάσεις μπορεί να συνοδεύεται από την εμφάνιση ρινικών πολυπόδων, αλλά και βρογχικού άσθματος.

Πώς γίνεται η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας;

Η διάγνωση γίνεται με τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης και επιβεβαιώνεται με τις δερματικές δοκιμασίες (skin prick tests) και τις ειδικές αιματολογικές εξετάσεις (IgE, RAST). 

Πώς αντιμετωπίζεται η αλλεργική ρινίτιδα;

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας περιλαμβάνει:

Αποφυγή των υπεύθυνων αλλεργιογόνων

Συμπτωματική ανακούφιση των ασθενών με αντιϊστανικά από του στόματος ή τοπικά, κορτικοστεροειδή, ενδορινικά σπρέι κορτιζόνης και ρινικά αποσυμφορητικά (ΠΡΟΣΟΧΗ στην κατάχρηση! Μην τα χρησιμοποιείτε πάνω από 3-5 ημέρες. Υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης φαρμακευτικής ρινίτιδας).

Αιτιολογική θεραπεία, δηλαδή απευαισθητοποίηση του οργανισμού με ανοσοθεραπεία, η οποία μπορεί να είναι ενέσιμη ή υπογλώσσια, διαρκεί 3-5 έτη και τροποποιεί την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, ώστε να μην εκλαμβάνει πλέον τις αλλεργιογόνες ουσίες ως απειλητικές και να μην υπεραντιδρά σε αυτές με τα γνωστά αλλεργικά συμπτώματα.

Σε περίπτωση ρινικών πολυπόδων, υπερτροφίας των ρινικών κογχών και συνύπαρξης σκολίωσης ρινικού διαφράγματος με απόφραξη της μύτης απαιτείται χειρουργική αποκατάσταση.

Τι είναι το ροχαλητό;

Ροχαλητό λέγεται η παραγωγή αναπνευστικού θορύβου κατά τον ύπνο, που παράγεται από τους κραδασμούς των φαρυγγικών τοιχωμάτων, ο μυϊκός τόνος των οποίων χαλαρώνει όταν κοιμόμαστε.

Το 70-80% των ανθρώπων ροχαλίζει περιστασιακά, ενώ το 30% περίπου ροχαλίζει κάθε φορά που κοιμάται. Το ροχαλητό μπορεί να αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα, το οποίο δεν πρέπει να αγνοείται. Μπορεί να αποτελεί τη μόνη ένδειξη του συνδρόμου της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Αν το ροχαλητό συμβαίνει συχνά μπορεί να επηρεάσει την ποσότητα και την ποιότητα του ύπνου μας, καθώς μπορεί αποδιοργανώσει την ομαλή αλληλουχία των σταδίων του ύπνου, με αποτέλεσμα ημερήσια κόπωση και ευερεθιστότητα. Επιπλέον, αν το ροχαλητό είναι πολύ δυνατό μπορεί να διαταράξει τον ύπνο και των άλλων μελών της οικογένειας. 
 
Ποιοι παράγοντες ευνοούν το ροχαλητό;

Η αύξηση του σωματικού βάρους, η οποία οδηγεί σε αύξηση του πάχους των τοιχωμάτων του φάρυγγα με αποτέλεσμα στένωση της διόδου διέλευσης του αέρα από αυτόν.

Το φύλο: οι άνδρες ροχαλίζουν 2 φορές πιο συχνά από τις γυναίκες
Η ηλικία: η συχνότητα του ροχαλητού αυξάνεται μετά την ηλικία των 40-50 ετών.
Αλκοόλ, κάπνισμα και φάρμακα: Η πρόσληψη αλκοόλ, το κάπνισμα και ορισμένα φάρμακα (όπως υπνωτικά και ηρεμιστικά) μπορούν να μειώσουν τον μυϊκό τόνο των φαρυγγικών τοιχωμάτων και να οδηγήσουν σε ροχαλητό.
Η στάση του ύπνου: Αν κοιμηθεί κανείς ύπτια (ανάσκελα) δημιουργείται χαλάρωση του μυϊκού τόνου του λαιμού, με αποτέλεσμα να μπλοκάρεται ο αεραγωγός και να προκαλείται ροχαλητό.

Οι ανατομικές διαταραχές του αεραγωγού: 

•    Σκολίωση ρινικού διαφράγματος, υπερτροφία ρινικών κογχών, ρινικοί πολύποδες, όγκοι της μύτης
•    Υπερτροφία αμυγδαλών
•    Υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια), κυρίως κατά την παιδική ηλικία
•    Μακριά σταφυλή
•    Όγκοι και κύστεις του φάρυγγα
Τι είναι η αποφρακτική υπνική άπνοια;
    
Άπνοια είναι η διακοπή της αναπνοής κατά τον ύπνο, η οποία διαρκεί πάνω από 10 δευτερόλεπτα. Μέχρι 5 επεισόδια άπνοιας ανά ώρα ύπνου θεωρούνται αποδεκτά, ενώ πάνω από τον αριθμό αυτό η κατάσταση χρήζει θεραπευτικής αντιμετώπισης.

Η υπνική άπνοια διακρίνεται σε κεντρικού τύπου, η οποία οφείλεται σε δυσλειτουργία του αναπνευστικού κέντρου και σε αποφρακτικού τύπου, που προκαλείται από πλήρη απόφραξη του αεραγωγού κατά τη διάρκεια του ύπνου και τα αίτια της συμπίπτουν με αυτά του ροχαλητού.

Ο ασθενής δεν έχει επίγνωση των επεισοδίων της άπνοιας, αλλά αναγκάζεται να αφυπνίζεται κάθε τόσο για να μπορέσει να πάρει ανάσα, με αποτέλεσμα τον κατακερματισμό του ύπνου του και την κόπωση και υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πρωινή κεφαλαλγία, διαταραχές συγκέντρωσης και μνήμης και κακή απόδοση στην εργασία αποτελούν επίσης επιπλοκές της υπνικής άπνοιας. 

Μακροπρόθεσμα η άπνοια οδηγεί σε χρόνια καρδιαγγειακά νοσήματα και έχει συσχετιστεί με αυξημένη επίπτωση στεφανιαίας νόσου, καρδιακή ανεπάρκεια και διαταραχές του ρυθμού. Συνδέεται επίσης με υψηλή αρτηριακή πίεση, σακχαρώδη διαβήτη, εγκεφαλικά επεισόδια και αιφνίδιο θάνατο.

Διαγνωστική προσέγγιση και θεραπεία:

Ο Ωτορινολαρυγγολόγος θα λάβει ένα λεπτομερές ιστορικό και θα εκτιμήσει τη βαρύτητα της κατάστασης. Ακολούθως, θα προχωρήσει σε ενδοσκοπική μελέτη του ανώτερου αεραγωγού, με σκοπό την εκτίμηση της βατότητάς του.

Η μελέτη ύπνου σε εργαστήριο ή στο σπίτι είναι απαραίτητη για να διαπιστωθεί αν το ροχαλητό συνοδεύεται ή όχι από άπνοια.

Η ενδοσκόπηση του αεραγωγού κατά τη διάρκεια του ύπνου (sleep endoscopy) επιτρέπει στο χειρουργό Ωτορινολαρυγγολόγο να αξιολογήσει και να εντοπίσει το ακριβές ανατομικό σημείο που κυρίως ευθύνεται για το αποφρακτικό σύνδρομο, με στόχο την εξατομικευμένη αντιμετώπιση, ώστε να εξασφαλιστούν υψηλά ποσοστά επιτυχίας της θεραπευτικής παρέμβασης.

Η θεραπεία περιλαμβάνει συντηρητικά μέσα και χειρουργικές τεχνικές και είναι εξατομικευμένη. Ο ευθειασμός ρινικού διαφράγματος, η αφαίρεση ρινικών πολυπόδων, η συρρίκνωση ρινικών κογχών με χρήση ραδιοσυχνοτήτων, η αμυγδαλεκτομή, η αφαίρεση αδενοειδών εκβλαστήσεων, η φαρυγγοπλαστική είναι χειρουργικές επεμβάσεις, οι οποίες μπορεί να εφαρμοστούν για την αντιμετώπιση του ροχαλητού και της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας.

Επιπλέον, γίνεται στους ασθενείς σύσταση για απώλεια βάρους, αποφυγή ηρεμιστικών και υπνωτικών χαπιών, αλκοόλ και μεγάλων και λιπαρών γευμάτων πριν τον ύπνο, διακοπή καπνίσματος και γυμναστική ώστε να αναπτύξουν ισχυρότερο μυϊκό τόνο.

Οι παραρρίνιοι κόλποι είναι αεροφόρες κοιλότητες που βρίσκονται εντός των οστών της κεφαλής και του προσώπου. Οι πιο γνωστοί είναι τα ιγμόρεια, υπάρχουν όμως και άλλοι. Οι παραρρίνιοι κόλποι επενδύονται εσωτερικά με βλεννογόνο που παράγει βλέννη, η οποία με τη βοήθεια κροσσών απομακρύνεται από τους κόλπους και προωθείται στο εσωτερικό της μύτης μέσω των φυσικών στομίων και πόρων που συνδέουν τους παραρρίνιους κόλπους με τη ρινική κοιλότητα. Σε περίπτωση απόφραξης των στομίων ή δυσλειτουργίας των κροσσών μπορεί να προκληθεί νόσος των κόλπων.Η φλεγμονή των παραρρίνιων κόλπων ονομάζεται παραρρινοκολπίτιδα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ρινική συμφόρηση, αίσθημα πίεσης ή πόνου στο πρόσωπο, αυξημένες και βλεννώδεις ή πυώδεις ρινικές εκκρίσεις και σε ορισμένες περιπτώσεις διαταραχές της όσφρησης (υποσμία). Αν μία παραρρινοκολπίτιδα δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα μπορεί να προκύψουν επιπλοκές από την επέκταση της φλεγμονής στα γύρω όστα, στον οφθαλμικό κόγχο ή ακόμα και στον εγκέφαλο. 

Η λειτουργική ενδοσκοπική χειρουργική ρινός και παραρρινίων (Functional Endoscopic Sinus Surgery – FEES) είναι η σύγχρονη προσέγγιση στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των παραρρίνιων κόλπων και μας δίνει τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε τους παραρρίνιους κόλπους χωρίς τομές, αλλά μέσα από τη μύτη με τη βοήθεια ενδοσκοπίων. Η επέμβαση αποσκοπεί στη διάνοιξη των αποφραγμένων στομίων των κόλπων και στην αφαίρεση του παθολογικού ιστού, ενώ ο υγιής βλεννογόνος διατηρείται ανέπαφος.

Οι κύριες ενδείξεις πραγματοποίησης της είναι η χρόνια παραρρινοκολπίτιδα, τα πολλαπλά υποτροπιάζοντα επεισόδια οξείας παραρρινοκολπίτιδας και οι ρινικοί πολύποδες, ενώ άλλες ενδείξεις είναι η αντιμετώπιση επεισοδίων υποτροπιάζουσας ρινορραγίας, η αφαίρεση όγκων και η διάνοιξη του ρινοδκαρυϊκού πόρου.

Η επέμβαση πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του την επόμενη μέρα και δεν πονάει ιδιαίτερα. Η μετεγχειρητική αγωγή περιλαμβάνει ρινικές πλύσεις και αντιβιοτικά. Η λήψη αντιπηκτικών, το αλκοόλ και το κάπνισμα απαγορεύονται και η έντονη σωματική δραστηριότητα πρέπει να αποφεύγεται τις πρώτες εβδομάδες μετά την επέμβαση.